Montessori kelimesi duyulduğunda pek çok kişinin aklına yapbozlar, tangram ya da ahşap oyun setleri gibi benzeri oyun malzemeleri geliyor olsa da montessori eğitimi sadece bu malzemelerle sınırlı bir tanım değildir; daha geniş bir tanımı olduğu görüşleri yer almaktadır.
Montessori, çocukların ilgi alanlarına ve kişisel becerilerine uygun olabilecek şekilde, her bir çocuğun değişik öğrenme hızına sahip olabileceğini kabul eden, özgür bir eğitim bilimi olarak kabul edilmektedir. Adını yöntemin geliştiricisi olarak bilinen Maria Montessori’den alır. Kendisi İtalya’nın ilk Pedagog kadın doktorudur.
Montessori eğitim biliminde en önemli özellik, çocukların kendi kendilerine yetebilmeleri ve kendi kişiliklerinin oluşumu üzerine planlanmış olmasıdır. Bu durumu sağlayabilmek için doğru materyaller seçilmeli ve iyi bir gözlem yapılabilmelidir.
Çevrede düzenli bir şekilde planlanarak seçilmiş eğitici materyaller bulunur. Çocuklara özel ferah hareket edebilme alanları, çocukların istedikleri zaman, istedikleri etkinlikleri yapabilme özgürlükleri ve yemek içmek gibi kendi ihtiyaçlarını görebilme olanakları vardır. Bu eğitim türü çocukların kendilerini birey olarak görebilmesi, istediği kadar hata yaparak doğru olanı bulmaları ve kendilerini eğitilebilmeleri üzerine planlamıştır. Ve bu sürece gözetmen de eklendiğinde montessori eğitimi için en doğru koşullar oluşmaktadır.
Montessori malzemeleri genellikle eğitici oyuncaklardan oluşmaktadır. Oyuncak olarak genellediğimiz malzemeler, bazen bir çamın kozalağı ya da kırtasiye ürünleri bile olabilmektedir. Bu materyalleri doğru gruplandırmak ve çocukların istedikleri zaman ulaşabilecekleri alanlara yerleştirebilmek en önemli kuraldır.
Montessori eğitimi vermekte olan kurumlarda bütün detaylar, özgür seçim ve hareket alanı üzerine planlanmaktadır. Montessori eğitimi evde verilmek istenirse de aynı özgür alanı oluşturmak gerekmektedir. Çocukların iyi bir gözetmen tarafından gözlenmesi ve en uygun materyaller ile desteklenebilmesi bu eğitimin olmazsa olmazlarındandır ve evde gözetmen, ebeveyn de olabilir.
Eğer çocuğunuzun görsel yönü ön planda ise, görsel materyallere ağırlık verilebilir. Sayısal zekâsı ön planda ise mantık oyunlarına ya da oyuncaklarına ağırlık verilebilinir. Veya çocuğunuzun tasarımsal yönü güçlü ise yapboz benzeri farklı içeriklere sahip setler tercih edilebilir.
Seçim hakkını çocuklarınıza bırakmanız gerektiğini unutmamalısınız. Siz materyali tanıtarak odasında uygun gördüğünüz bir yere bırakın. Çocuğunuz ilgi alanı olduğu için tercihini o yönde kullanmaya çalışacaktır. Bu şekilde çocuklar, kendilerine sağlanmış olan serbest alanlarında, kendi iradeleriyle seçimlerini yaparak ilgilenmek istedikleri malzemelerle yaratıcılıklarını geliştireceklerdir.
Montessori etkinlikleri ile ilgilenen çocukların erken yaşlarda matematiksel işlemler yapabildikleri, okumayı ve yazmayı öğrendikleri, dil becerilerinin ve yaratıcılıklarının genellikle akranlarından üstün olabildiği gözlemlenmiştir.
- Ceza ve ödül yöntemlerinden,
- Oyuncaklardan
- Yetişkinler tarafından programlanmış eğitim süreçlerinden,
- Oturulan öğrenci sıralarından,
- Öğretmen masasına benzeyen kürsülerden çok hoşlanmamaktadırlar.
Genel olarak standart bir ders müfredatının, standart şekillerde, kısıtlayıcı kurallarla işleniyor olması çocukların ilgisini çekmiyor. Bu durum çocukların eğitimi sırasında, fiziksel ve zihinsel gelişimleri açısından verimliliğinin düşmesine neden olabiliyor. Çözüm yolu olarak, çocukların hoşlandıkları etkinliklere ve eğitsel yöntemlere yönelmelerini sağlamak.
- Seçimlerinde özgür olabilmekten,
- Sakin olan ortamlarda bulunmaktan,
- Hareketlerinde özgür olabilmekten,
- Düzenli olan ortamlardan,
- Hata yapabilme özgürlüklerinin bulunabilmesinden,
- Sosyal ilişkilerini kendi kendilerine yönetebilmekten,
- Tekrar etme hakları bulunabilmesinden,
- Okuma ve yazma becerileri için kitap kullanmamaktan hoşlanmaktadırlar.
Yani montessori eğitimi bütün bu araştırmaların sonuçlarına istinaden geliştirilmiş bir pedagoji sayılmaktadır.
Kısacası; çocuklar, özgür eğitim ve oyunlaştırmalı etkinlerinden hoşlanmaktadırlar.
Tecrübeli anneler babalar ve eğitmenler, devamlı alternatif montessori oyuncakları ve malzemeleri araştırmaktadırlar. Türkiye’de genel olarak okul öncesi ve ilkokul yaş grubunu kapsıyor olsa da yurtdışında lise ve ortaokul seviyesinde de bu metot tercih edilmektedir.
Önemli olan:
Sizlerin istediği ya da yaralı gördüğü etkinlikler değil; seçeneklerin arasından çocuklarınızın ilgilenmek istedikleri etkinliklerin değerlendirilebilmesidir. Bu metodun en önemli özelliği, çocuklara özgür seçim hakkı tanımasıdır.
Bu etkinlikler ise;
- Çizme, boyama, katlama ve kesme, gibi kâğıt karton üzeri etkinlikler olabilmektedir.
- Düğümleri çözme, halka geçirme ve boncuk dizme gibi materyaller olabilmektedir.
- Sayı blokları, yapboz, huniler gibi serbest tasarımlı oyuncakları olabilmektedir.
- Evde kendinizin hazırlayabileceği oyun setleri veya kartlar olabilir.
- Türlü montessori kitapları olabilmektedir.
- Mekanik düzenekler de etkinlikler arasında yer almaktadır.
Bu Haberi Okudunuz Mu?